Twee affiches voor de voorstelling ‘ideën’ van Multatuli door ‘t Barre Land en Discordia – 2016

De ‘Ideën’ van Multatuli zijn een zowaar bijna veronachtzaamd, nauwelijks te karakteriseren, maar sprankelend monument van idee en taal.

De ‘Ideën’ zijn verschenen in zeven bundels tussen 1862 – 1877 en zijn voor Multatuli een zoektocht naar de waarheid. Zo nodig met opoffering van alles wat hem dierbaar is. Deze gedachte en het losse stramien geven hem de mogelijkheid om er alles in te publiceren wat hij op het hart heeft: aforismen, politieke commentaren, parabelen, opmerkingen, herinneringen, voorspellingen, mededelingen, paradoxen, beschouwingen over godsdienst, de positie van vrouw en arbeider, Indië natuurlijk, literatuur, kunst, wiskunde en opvoedkunde. Verder heeft hij er, verspreid over de zeven delen, een roman (Woutertje Pieterse – een intens ontroerende geschiedenis over een jongen die met de kop tegen de wind in denkt) en er het toneelstuk ‘Vorstenschool’ in verstopt.

In de woorden van Multatuli zelf:

‘ De bedoeling van m’n IDEE is, te verzekeren dat ik schryf naar de indruk van ‘t ogenblik, zonder my te bekommeren, noch om verband, noch om homogeniteit, noch om eindelyke konklusie. Vandaar ook dat ik zo dikwyls van onderwerp verander. Er ligt alzo in dit gebrek aan methode, een soort van… methode. En deze is  — onder zekere gegevens —  de slechtste niet. Wie steeds naar z’n beste weten zegt wat hem voorkomt waar te zyn, kan nooit met zichzelf in tegenspraak komen. De hieruit voortspruitende harmonie tussen gedachten die op onderscheiden tydstippen en in geheel verschillende omstandigheden geuit werden, getuigt misschien voor waarheid, doch ongetwyfeld voor oprechtheid. En juist uit deze overeenstemming ontstaat ten slotte één geheel, dat klemmender betoogt dan verhandelingen waarin een onaangenaam parti-pris al te gemaniëreerd tussen kop en staart is gezet. Verlos ons van de … pleittoon, Heer! ’

Multatuli, voetnoot bij idee 34

Margijn Bosch, Czeslaw de Wijs (‘t Barre Land) en Jorn Heijdenrijk (Discordia) brengen de eerste bundel ‘Ideën’ van Multatuli – van 17 tot en met 26 maart 2016 in Frascati (Amsterdam), komt dat zien ! – voor het eerst op het toneel. Nederland let op ! Meer dan 150 jaar nadat de woorden van Woutertje Pieterse in Frascati uit de mond van Multatuli (lees: Eduard Douwes Dekker) hebben weerklonken, zullen de ideeën – en dus Woutertje Pieterse – opnieuw in Frascati ten gehore worden gebracht !